22-5-3-9
The relationship between aesthetic experience and conceptual art
Mariwan Jabbar Amin, Sangar Qadir Sheikh Mohammed
Salahaddin University, College of Language
DOI: http://doi.org/10.31918/twejer/2253.9
https://www.doi.org/10.31918/twejer. 2253.9
e-ISSN (2617-0752) p-ISSN (2617-0744)
پەیوەندیی نێوان ئەزموونی ئیستاتیکی و هونەری چەمکگەرا
(ئینستەڵەیشن لە هەرێمی کوردستان وەک نموونە)
مریوان جبار امین پ. ی. د. سەنگەر قادر شێخ محمد حاجی
زانکۆی سەڵاحەدین کۆلیژی زمان، زانکۆی سەڵاحەدین
[email protected] [email protected]
پوختە
هونەری چەمکگەرا یاخود کۆنسێپیچواڵ ئارت بە یەکێک لە لقەکانی هونەری پۆست مۆدێرنیزم هەژماردەکرێت و هەروەک لە ناولێنانەکەیدا دیارە چەمک و هزر لە بنەما سەرەکییەکانی ئەم هونەرەدایە. هەروەها ئەم هونەرە یەکێکە لە هونەرە هەرە سەرنجڕاکێش و جەنجاڵییەیەکانی سەدەی بیستەم، کە هەموو یاسا و ڕێسا باو و چەسپاوەکانی چیەتى هونەر و چۆنیەتی پڕۆسەی کاری هونەری دەخاتە ژێر پرسیارەوە و ئەو ژێرخانە باو و جێگیرەی هونەر پێشتر هەیبوو دووچاری هەڵوەشان و لێکترازان دەکاتەوە، بۆیە ئەم گۆڕانکارییە لە پڕۆسەی ئەزموونکردن و خوێندنەوەی کارە هونەرییەکەدا جێیسەرنجە، هەروەک چۆن کارێکی کلاسیکی یاخود مۆدێرن بە پڕۆسەی ئەزموونی ئیستاتیکیدا لە لای بینەر تێدەپەڕێت، کاری چەمکیش هەڵگری ئەزموونی تایبەت بە خۆیەتی.
هونەری چەمکگەرا هەروەک هونەرەکانی سەردەمی کلاسیک و مۆدێرن لە بونیادنانی خۆیدا هەڵگری پێکهاتەی تایبەت بە خۆیەتی و ئەم پێکهاتەیەش کاریگەری لەسەر ئەزموونکردنی لە لایەن بینەرەوە دەبێت. لە هونەری چەمکگەرادا گەرچی هەڵگری ئیفێکتی ئیستاتیکی بینەی نییە، بەڵام لەو ڕووەوە کە هەڵگری فۆڕمێکی زهنییە لە پێکهاتەی خۆیدا، بۆیە درکپێکردنی ئەم فۆڕمە دەبێتە مایەی چێژی ئیستاتیکی لای بینەر، لەمەشەوە ئەزموونی ئیستاتیکی بێ پەیوەندی نابێت لەگەڵ ئەم جۆرە لە هونەردا، گەرچی لە ڕوواڵەتدا هەڵگری هیچ ئیفێکتی ئیستاتیکای بینەیی و ڕازاندنەوە و ڕێکخستنێک نەبێت، هەروەک ئۆبجێکتێکی ئامادە کاتێک لە نمایشێکی هونەریدا نمایشدەکرێت.
وشەی کلیلی: ئەزموونی ئیستاتیکی، چێژی ئیستاتیکی، هونەری چەمکگەرا، ئینستەڵەیشن، کۆنسێپیچواڵ ئارت.
سەرچاوەکان:
کتێب
- پارکر، دی ویت. (١٣٩٩)، مبانی زیبایی شناسی، ترجمە ڕحیم کوشش، چاپ دوم، تهران: نشر سبزان.
- پگلر، کنت. (١٣٩٧). پرسشهای بزرگ در زیبایی شناسی، ترجمە، محسن کرمی. چاپ دوم، تهران: نشر کرکدن.
- جمالی، مریم. (١٣٩٤). مقدمەاى بر مفهوم فرم و فرماليسم در هنر مدرن. فصلنامە جستارهای فلسفی، ١١، ٢٨: ٥-٣٣.
- جوانلی، الکساندرو. (١٣٩٧). متفکران بزرگ زیبایی شناسی. تجمە، امیر مازیار و دیگران. چاپ سوم، تهران: نشر لگا.
- دیوى، جان. (١٣٩٣). هنر بە منزلە تجربە. ترجمە مسعود علیا، چاپ دوم، تهران: نشر ققنوس.
- گیج، مارک. (١٤٠٠). نظریەهای زیبایی شناسی، ترجمە، احسان حنیف. تهران: نشر کتاب فکر نو.
- مارزونا، دانیل. (١٣٩٦). هنر مفهومی. ترجمە فاطمە عابدی، چاپ دوم، تهران: نشر آبان.
توێژینەوەی بڵاوکراوە
- امینی، مهدی. (١٣٩٤). لذت زیبایی شناختی و تمایز آن از لذت زیستی بررسی دیدگاه تۆماس اکویناس. فصلنامه پژوهشهای فلسفی- کلامی. ١٧، ٣: ١٢١-١٤٢.
نامەی ماستەر و دکتۆرا
- کبیرزادە، لیلی. (١٣٩٢). بررسی تصویرسازی علمی از جایگاه هنر مفهومی. پایان نامە کارشناسی ارشد، گروه ارتباط تصویری، دانشکدە هنر معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، استاد ڕاهنما: نادر موسوی فاطمی.
- محمد خانی، کیهان. (١٣٨٦). تبیین اندیشە زیبایی شناختی کانت و دلالتهای تربیتی آن. پایان نامە دکتری، دانشکدە ڕوان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تربیت معلم، تهران، استاد ڕاهنما: میر عبدالحسین نقیب زادە.
چکیدە:
هنر مفهومی یکی از شاخه های هنر پست مدرن به شمار می ڕود و همانطور که از نامش پیداست مفاهیم و اندیشه از اصول بنیادین این هنر محسوب میشود. هنر مفهومی یکی از جذاب ترین و مهیج ترین هنرهای قرن بیستم بەشمار می ڕود که تمامی قوانین و مقررات هنر و نحوه عملکرد فرآیند هنری ڕا زیر سوال می برد و زیرساخت مشترک و پایدار هنر ڕا مختل میسازد. بنابراین، این تغییر در فرآیند تجربه و خوانش اثر هنری قابل توجه است. همان گونه که یک اثر کلاسیک یا مدرن، فرآیند تجربه زیبایی شناسانه ڕا توسط بیننده طی می کند، یک اثر مفهومی نیز تجربه خاص خود ڕا دارد.
هنر مفهومی مانند هنر کلاسیک و مدرن ساختار خاص خود ڕا در بنیاد خود دارد و این ساختار در تجربه آن توسط مخاطب تأثیر گذار میباشد. در هنر مفهومی، اگرچه جلوه زیباییشناختیبصری وجود ندارد، اما در ساختار خود از فرمی ذهنی پیروی میکند. بنابراین ادراک این فرم توسط بیننده به لذت زیبایی شناختی می انجامد. از همین ڕو تجربه زیباییشناختی با این نوع هنر بی‌ربط نیست، حتی اگر اثر به‌عنوان شیء حاضرآمادە در نمایشگاه بدون جلوه‌های زیباییشناختیبصری، تزیین و سازماندهی ظاهری حضور یابد.
کلمات کلیدی: تجربه زیباییشناختی، لذت زیباییشناختی، هنر مفهومی، اینستالیشن، کانسپتچوال آرت.
Summary
Conceptual art is considered to be one of the branches of postmodern art and as its name suggests, concepts and thought are the main principles of this art. It is also one of the most fascinating and exciting arts of the 20th century, which questions all the rules and regulations of art and how the artistic process works and disrupts the common and stable infrastructure of art. Therefore, this change is remarkable in the process of experiencing and reading the work of art, just as a classical or modern work goes through the process of aesthetic experience for the viewer, the conceptual work carries its own experience.
Conceptual art, like classical and modern art, has its own structure in its construction, and this structure affects its experience by the audience. In conceptual art, although it does not carry a visual aesthetic effect, it carries a mental form in its structure, so the perception of this form becomes an aesthetic pleasure for the viewer. Therefore, aesthetic experience is not unrelated to this type of art, even if it does not carry any visual aesthetic effects, decoration and organization in appearance as a ready-made object when displayed in an art exhibition.
Keywords: aesthetic experience, aesthetic pleasure, conceptual art, installation, conceptual art.