22-5-2-7
میكانیزمی ئاماژهدان له دهقاوێزانی ئاینیی شیعری (زاری)دا
The Mechanism in Religious Intertextuality in Zari's Poetry
AbdulKhaliq Shekha Saeed, Yadgar Rasul Hamadamin
Soran Education Directorate, Ministry of Education/ Faculty of Arts, Soran University
DOI: http://doi.org/10.31918/twejer/2252.7
عهبدولخالق شێخه سهعید پ. د. یادگار ڕهسوول حهمهدهمین
وهزارهتی پهروهرده/ ب. پ. سۆران زانكۆی سۆران/ فاكهڵتیی ئاداب
[email protected] [email protected]
پوخته
توێژینهوهكهمان به ناونیشانی (میكانیزمی ئاماژهدان له دهقاوێزانی ئاینیی شیعری "زاری"دا)، باس له گرنگیی بهكارهێنانی میكانیزمی ئاماژهدان له دهقاوێزانی ئاینیدا دهكات، به نموونهی شیعری (زاری)، له توێژینهوهكهدا بابهتی بهكارهێنانی میكانیزمی ئاماژهدان له دهقاوێزانی ئاینیی شیعری (زاری)دا، له پاڵ بوونی وێكچوون و هاوبهشی لهگهڵ شاعیرانی سهردهمی خۆی و پێش خۆی، لایهنی جیاواز و داهێنان و تێڕوانینی شاعیر بۆ ئاین، به تایبهتی ئاینی ئیسلام دهستنیشانكراوه. توێژینهوهكه ههوڵێكه بۆ زیاتر ناساندنی ئهم میكانیزمه له بواری ئاماژهدان به دهقی قورئانی، فهرمووده، بابهت، کلتوور و مێژووی ئاینی، كه له شیعرهكانی (زاری)دا ئاماژهیپێدراوه، بهو هۆیهشهوه ڕهههند و پانتایی ئاینی له شیعرهكانیدا باس كراوه. له كۆتاییشدا ئهنجامی توێژینهوهكه به چهند خاڵێك خراوەنەتهڕوو، ئینجا پهراوێز و لیستی سهرچاوهكان تۆماركراون، لهگهڵ پوختهی توێژینهوهكه به زمانی عهرهبی و ئینگلیزی.
وشه كلیلییهكان: دهقاوێزان، ئاین، میكانیزمی ئاماژهدان، شیعری زاری
میكانیزمی ئاماژهدان
سهرچاوهكان
* قورئانی پیرۆز.
كتێبی كوردی:
* حسێن، شنۆ محهمهد مهحموود (2012)، دهقئاوێزان له شیعری نوێی كوردیدا بهنموونهی (پیرهمێرد، گۆران، لهتیف ههڵمهت)، چاپخانهی بینایی.
* ڕهسول، ههڵمهت بایز (2013)، دهقاوێزان له ڕۆمانی (دواههمین ههناری دونیا)ی بهختیار عهلی، چاپخانهی شههاب، چاپی یهكهم، ههولێر.
* عهبدوڵڵا، ئیدریس (2012)، جوانكاریی شیعری كلاسیكی كوردی، چاپی یهكهم، چاپخانهی هێڤی، ههولێر.
* صائب، محهممهد سادق (2010)، دیوانی زاری، مهلا عهبدولكهیم صائب (زاری)، چاپ و بڵاوگهی: محهممهدی سهقز، چاپی یهكهم.
كتێبی عهرهبی:
* أنجینو، مارك (1987)، أصول الخطاب النقدي الجدید، ترجمة و تقدیم: أحمد المدیني، دار الشؤن الثقافة العامة.
* البقاعی، محمد خیر (1988)، آفاق التناصیة، المفهوم والمنضور، الهیئة المصریة العامة للكتاب.
* الشيباني، أبو عبد الله أحمد بن محمد بن حنبل بن هلال بن أسد (المتوفى: 241هـ) (1421 هـ-2001م)، مسند الإمام أحمد بن حنبل، المحقق: شعيب الأرنؤوط- عادل مرشد، وآخرون، الناشر: مؤسسة الرسالة، الطبعة الأولى.
* المناصره، عزالدین (1992)، علم التناص المقارن، الطبعة الاولی، الشارقة.
* تودوروف، تزیفتان (1989) ، في أصول الخطاب النقدي الجدید، ترجمة: أحمد المدینی، دار الشؤون الثقافیة العامة، الطبعة الثانیة، بغداد.
* حسنین، نبیل علي (2010)، التناص دراسة تطبیقیة في شعر شعراء النقائض (جریر، الفرزدق، الاخطل)، الطبعة الأولی، دار كنوز المعرفة، عمان.
* ناهم، أحمد (2004)، التناص فی شعر الرواد، دار الشؤون الثقافة العامة، الطبعة الاولی، بغداد.
* واصل، عصام حفظ الله حسین (2011)، التناص التراثي في الشعر العربي، الطبعة الأولی، دار غیداء، عمان، الأردن.
كتێبی فارسی:
* اشمیتس، توماس (1389)، در آمدی بر نظریهی أدبی جدید و أدبیات كلاسیك، ترجمه: دكتر حسین صبوری و صمد علیون (خواجه دیزج)، انتشارات دانشگاه تبریز، چاپ أول.
* آلن، گراهم (1389)، بنیامتنیت، ترجمة: پیام یزدانجو، چاپ سوم و برات دوم، چاپ علامه گباگبایی، نشر مركز، تهران.
* كۆمهڵێك نووسهر، ڕهسول، ههڵمهت بایز (1394)، مجموعه مقالات همایش ملی كرد فرهنگ و ادب ایرانی و اسلامی، نجم الدین جباری، تالار مولوی دانشگاه كردستان.
گۆڤــارهكان:
* حیتو، ارشد (2019)، هێمایێ ئاینی دهوزانا نویخوازا كوردیدا بنمونێن (ئهحمهدی مهلا، عارف حیتۆ)، گوڤارا زانكویا دهوك، پهربهندا: 22، ژماره (22)، زانستێن مروڤایهتی و كومهلناسی.
* مهولود، ڕێزان صالح (2017)، دهقاوێزان له ڕۆمانی (حیكمهتی پیران)ی عهبدولكهریم فهتتاحدا، گۆڤاری توێژهر، ژماره (0)، زانكۆی سۆران.
* بهرزنجی، عهبدوڵڵا تاهیر (1997)، دهقئاوێزان و نوێگهری ئهدهبیات، گۆڤاری ئێستا، ژماره (3).
* امین، عبدالقادر حمه (2015)، دهقاوێزانی خودی له شیعرهكانی (ئهنوهر قادر محمد) دا، گۆڤاری زانكۆی سلێمانی، ژماره (46)، كانوونی دووهم.
* محهمهد، ئهنوهر قادر (2006)، دهقاوێزانی شیعری مهولانای ڕۆمی (1207.1273) و مهولهویی تاوگۆزی (1806.1882) ، گۆڤاری زانكۆی سلێمانی، ژماره (18)ی تشرینی یهكهم.
مجلة العربیة:
* نعیمة، ا.فرطاص (2010)، أدبیة النص عند میخایل ریفاتیر، مجلة كلیة الآداب و علوم الانسانیة و الاجتماعیة، جامعة محمد خیظر.بسكرة، جزائر، عدد (7).
نامهی ئهكادیمی:
* صالح، چاوهڕێ نعمهت (2020)، ههڵوهشاندنهوهگهرایی له شیعره عیرفانییهكانی مهحوی دا، نامهی ماستهر، فاكهڵتی ئاداب، زانكۆی سۆران.
* مهعروف، شێرزاد ئهحمهد (2015)، تایبهتمهندی ڕیتم و میلۆدی له تهریقهتی قادری دا له شاری ههولێر، كۆلێژی هونهره جوانهكان، زانكۆی سهلاحهددین، ههولێر.
الاطروحة:
* معاش، حیاة، التناص في تائیة ابن الخلوف، رسالة ماجستیر، الجامعة العقید الحاج لخضر باتنة، كلیة الاداب والعلوم الانسانیة، قسم اللغهة العربیة وأدابها، 2004 .
پێگهی ئهلیكترۆنی:
https://zaniary.com/blog/609d9f9d644d5 */
ملخص
يتطرق هذا البحث المعنون (آلية الإشارة في التناص الديني في شعر زاري)، إلى استخدام آلية الإشارة في التناص الديني، أشعار (زاري 1905-1982) نموذجـاً، استناداً إلى المنهج الوصفي– التحليلي، وأحيانـاً المنهج الإحصائي. ويتألف البحث من مقدمة ومبحثين، تم في المبحث الأول تناول مواضيع نبذة عن التناص، مصطلح التناص وتعريفه، ثم مصطلح الدين وتعريفه، وأخيراً التناص الديني، وفي المبحث الثاني تم التطرق إلى آلية الإشارة في التناص الديني لشعر (زاري) وتم تحديد مجموعة نقاط تفصيلية في أشعاره كنموذج، وفي الختام تم عرض استنتاجات البحث، مع ملخص البحث باللغة العربية والإنكليزية.
ABSTRACT
This research, entitled (The Mechanism in Religious Intertextuality in Zari's Poetry), deals with the use of the Indicative Mechanism in Religious Intertextuality, poems of (Zari 1905.1982) as a model, based on the descriptive.analytical approach, and sometimes the statistical approach. The research consists of an introduction and two sections. In the first section, topics about intertextuality, the term intertextuality and its definition, then the term religion and its definition, and finally religious intertextuality were discussed, and in the second section, the Indicative mechanism in the religious intertextuality of Zari’s poetry was addressed, and a set of detailed points of his poems were identified as a model. And in the end, the conclusions of the research were presented, with a summary of the research in Arabic and English language.