Abstract:

The sacred time and sacred place are one of the most widely used concepts in the mythological world. These two concepts have long preoccupied the human mind to an extent that we find them in contemporary fiction today. It is as if the sacred time and sacred place have opened the way into modern novels from the mythical world and are re-emerged with a different perspective.

Bakhtiar Ali is one of the writers who has repeatedly used these concepts in the labyrinth of his novels and illustrated them alongside other modern elements and concepts. The present article attempts to study why and how these two concepts are used in the novels (the City of White Musicians,  Parwana’s sunset and The Last Pomegranate of the World.)

Keywords: myth, sacred place, sacred time, Bakhtiar Ali, the city of white musicians, Parwana’s sunset, the last pomegranate in the world.

  پوختە:

 شوێن و كاتی موقەدەس یەكێكن لەو چەمكانەی كە لە جیهانی ئوستورەدا ڕووبەڕوویان دەبینەوە. ئەم دوو چەمكە هەر لە كۆنەوە وەها مێشكی مرۆڤیان بەخۆیانەوە سەرقاڵ كردووە كە تەنانەت ئەمڕۆیش لە ئەدەبیاتی گێڕانەوەی هاوچەرخدا هەر دێنەوە ڕێمان. وەك بڵێی كات و شوێنی موقەدەس، لە جیهانی ئوستورەوە ڕێگەی خۆیان بەرەو ڕۆمانی مۆدێرن كردووەتەوە و بە جۆرێكی دیكه‌ سەریان هەڵێناوەتەوە.

بەختیار عەلی یەكێكە لەو رۆماننووسانەی كە لە هەزارلۆغانەی ڕۆمانەكانیدا چەندین جار سودی لەم چەمكانە بینیوە و بە تەنیشتی توخم و چەمكەكانی ترەوە دایناون. لەم توێژینه‌وەی بەردەستدا هەوڵ دراوە بۆچێتی و چۆنێتی بەكارهێنانی ئەم دوو چەمكە لە ڕۆمانەكانی (شاری مۆسیقاره‌ سپییه‌كان، ئێوارەی پەروانە و دواهەمین هەناری دونیا)دا كه زۆرترین نمونه‌ی ئه‌م چه‌مكانه‌ی تێیدا به‌دی ده‌كرێ، بخرێنە بەر باس و لێكۆڵینەوە.

وشە كلیلییەكان : ئۆستوره‌، شوێنی موقەدەس، كاتی موقەدەس، بەختیار عەلی، شاری مۆسیقاره‌ سپییه‌كان، ئێوارەی پەروانە، دواهەمین هەناری دونیا.

چکیده

فضا و زمان قدسی از پرکاربردترین مفاهیمی است که در دنیای اساطیری با آن روبه رو هستیم. این دو مفهوم از دیرباز چنان ذهن آدمی را درگیر نموده­اند که امروزه نیز در ادبیات داستانی معاصر با آن مواجه هستیم. گویی فضا و زمان مقدس، خود از دنیای اساطیر راهی به سوی رمان مدرن گشوده و با چشم­ اندازی دیگر سربرآورده­اند.

بختیار علی از جمله نویسندگانی است که در هزار توی رمان­هایش بارها و بارها این مفاهیم را به خدمت گرفته و آن را در کنار دیگر عناصر و مفاهیم امروزی نشانده است. در مقالۀ حاضر تلاش شده است چرایی و چگونگی کاربرد این دو مفهوم در رمان­های (شهر موسیقیدان­های سپید، غروب پروانه و آخرین انار دنیا) که این مفاهیم در آنها بیشتر از سایر آثارش دیده می­شود، مورد مطالعه و بررسی قرار گیرند.

واژه­های کلیدی: اسطوره، فضای قدسی، زمان قدسی، بختیار علی، شهر موسیقیدان­های سپید، غروب پروانه و آخرین انار دنیا.

منابع

-        اسماعیل­پور، د. ابوالقاسم، اسطوره بیان نمادین، تهران: انتشارات سروش 1379.

-        الیاده، میرچا، رساله در تاریخ ادیان، ترجمۀ جلال ستاری، تهران: انتشارات سروش، چاپ سوم 1385.

-        ـــــــــــ ، نماد پردازی امر قدسی و هنر، ترجمۀ محمد کاظم مهاجری، تهران: نشر کتاب پارسه 1393.

-        بارت، رولان، اسطورۀ امروز، ترجمۀ شیرین­دخت دقیقیان، تهران: نشر مرکز 1386.

-    باقری، بهادر و وثاقتی جلال، محسن، « بازآفرینی اسطوره سوشیانس در روزگار سپری شده مردم سالخورده محمود دولت آبادی »، پژوهش­های ادبی، تهران: سال دهم، ش40 تابستان 1392.

-        بیرلین، جی. ف، اسطوره­های موازی، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: نشر مرکز 1386.

-    بزرگ بیگدلی، سعید و قاسم زاده، سید علی، « عمده­ترین جریان­های رمان­نویسی معاصر در انعکاس روایت­های اسطوره­ای »، فصلنامه تخصصی پیک نور زبان و ادبیات فارسی، تهران: سال اول، ش 1 تابستان 1389.

-        پاینده، دکتر حسین و همکاران، اسطوره و ادبیات (مجموعه مقالات)، تهران: (سمت) مرکز تحقیق و توسعۀ علوم انسانی 1383

-        دالا پیکولا، آنا ال، اسطوره­های هندی، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: نشر مرکز 1385.

-        دادگی، فرنبغ، بندهشن، ترجمۀ مهرداد بهار، تهران: انتشارات توس، چاپ چهارم 1390.

-        دوبوکور، مونیک، رمزهای زنده­جان، ترجمۀ جلال ستاری، تهران: نشر مرکز، چاپ چهارم 1391.

-        زمردی، د. حمیرا، نقد تطبیقی ادیان و اساطیر، تهران: نشر زوار، چاپ سوم 1388.

-        ستاری، جلال، اسطوره در جهان امروز، تهران: نشر مرکز 1376.

-        سرلو، خوان ادواردو، فرهنگ نمادها، ترجمۀ د. مهرانگیز اوحدی، تهران: نشر دستان، چاپ دوم 1392.

-        سلطانی گردفرامرزی، علی، سیمرغ در قلمرو فرهنگ ایران، تهران: نشر مبتکران 1372.

-        صانع­پور، مریم، اسطوره شناسی یونان و مدرنیته غربی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران: 1391.

-        علی، بختیار، آخرین انار دنیا، ترجمۀ آرش سنجابی، تهران: نشر فراز، چاپ چهارم 1391.

-        عه‌لی، به‌ختیار، شاری موسیقاره‌ سپییه‌كان، سلێمانی: ره‌نج 2005.

-        ــــــــــــــ ، ئێواره‌ی په‌روانە، سلێمانی: ره‌نج 2007.

-        کوپ، لارنس، اسطوره، ترجمۀ محمد دهقان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی 1384.

-        کوپر، جی. سی، فرهنگ نمادهای آیینی، ترجمۀ رقیه بهزادی، تهران: نشر علمی 1392.

-        گرین، میراندا جین، اسطوره­های سلتی، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: نشر مرکز، چاپ سوم 1387.

-        واحددوست، مهوش، رویکردهای علمی به اسطوره شناسی، تهران، انتشارات سروش 1381.

-        ــــــــــــــــــ ، نهادینه­های اساطیری در شاهنامه فردوسی، تهران: انتشارات سروش 1379.